O tak zdane
Nazwą „Starożytność” (lub „Antyk”) określa się epokę, która obejmuje ponad 4 tysiące lat, zarówno przed, jak i po narodzeniu Chrystusa. Epoka ta obejmuje zarówno czasy najstarszych cywilizacji (egipskiej, greckiej, rzymskiej, babilońskiej, arabskiej, mezopotamskiej i innych), jak też czasy tzw. starożytności chrześcijańskiej, trwające od I do V wieku n.e.
Starożytna literatura, historia i kultura są fundamentami Europy współczesnej. W basenie Morza Śródziemnego narodziły się nauki matematyczne, fizyczne, przyrodnicze, idee filozofii i polityki, antropologia, filologia, sztuki artystyczne. W sposób schematyczny można zaznaczyć najważniejsze elementy spuścizny każdego z trzech antycznych światów: od Greków przejęliśmy system demokracji, filozofię i teatr; od Rzymian – prawodawstwo i osiągnięcia techniczne; kultura judajska natomiast dała początek głównej religii Europy, chrześcijaństwu, które ukształtowało kontynent zarówno w dziedzinie myślenia o człowieku i wszechświecie, jak też w sferze np. granic politycznych czy rodzaju alfabetu.
Kształt współczesnej literatury, w tym polskiej, także zawdzięczamy literaturom Antyku. Zanim wynaleziono pismo, posługiwano się przekazami ustnymi. Elementy znaczenia występowały również we wzornictwie naczyń i innych przedmiotów użytkowych, przedmiotów rytualnych, w architekturze. Rozwijały się w ten sposób główne języki Europy, a wraz z nimi – gatunki i formy literackie, powtarzalne motywy (wydarzenia, charaktery postaci, zjawiska – toposy), wzorce zachowań kulturowych (archetypy). Myśląc o kulturze polskiej, należy oczywiście uważać Grecję, Rzym i Jerozolimę za wpływowe kultury, ale do tej bazy dochodzi jeszcze specyfika słowiańska. Słowianie przyjęli pismo, prawodawstwo, religię i wszystkie pozostałe elementy dawnej kultury śródziemnomorskiej, interpretując ją według własnych tradycji kulturowych – późniejszych od pierwszych korzeni Grecji, Rzymu czy Jerozolimy, ale starszych od chrześcijaństwa.
W języku polskim wpływy zwłaszcza greckie i rzymskie (łacińskie) widoczne są w słownictwie oraz gramatyce. Wiele fraz pochodzących z mitologii czy też Biblii Starego i Nowego Testamentu weszło do języka i są powszechnie używane. Wzbogacają one mowę codzienną, a przede wszystkim literaturę. Starożytność jest głównym punktem odniesienia dla poetów i pisarzy klasycznych. Do harmonii starożytnej estetyki i etyki odwoływał się Miłosz, tęsknił Herbert, zawsze żywe widział je Iwaszkiewicz. Ze wzorów zwycięskich narodów i wspaniałych antycznych romansów chętnie czerpał Sienkiewicz. Filozofia Norwida odnosiła się do idei greckich, a Mickiewicz zgłębił nauki klasyczne na studiach i kochając słowiańską ojczyznę, dopracował klasyczne formy do perfekcji, aby właśnie w nich oddać rozterki swego serca. Dlatego tak ważne jest dla nas poznanie podstaw, z których wyrosły współczesna literatura, sztuka, nauki ścisłe i filozofia.
Starożytna literatura, historia i kultura są fundamentami Europy współczesnej. W basenie Morza Śródziemnego narodziły się nauki matematyczne, fizyczne, przyrodnicze, idee filozofii i polityki, antropologia, filologia, sztuki artystyczne. W sposób schematyczny można zaznaczyć najważniejsze elementy spuścizny każdego z trzech antycznych światów: od Greków przejęliśmy system demokracji, filozofię i teatr; od Rzymian – prawodawstwo i osiągnięcia techniczne; kultura judajska natomiast dała początek głównej religii Europy, chrześcijaństwu, które ukształtowało kontynent zarówno w dziedzinie myślenia o człowieku i wszechświecie, jak też w sferze np. granic politycznych czy rodzaju alfabetu.
Kształt współczesnej literatury, w tym polskiej, także zawdzięczamy literaturom Antyku. Zanim wynaleziono pismo, posługiwano się przekazami ustnymi. Elementy znaczenia występowały również we wzornictwie naczyń i innych przedmiotów użytkowych, przedmiotów rytualnych, w architekturze. Rozwijały się w ten sposób główne języki Europy, a wraz z nimi – gatunki i formy literackie, powtarzalne motywy (wydarzenia, charaktery postaci, zjawiska – toposy), wzorce zachowań kulturowych (archetypy). Myśląc o kulturze polskiej, należy oczywiście uważać Grecję, Rzym i Jerozolimę za wpływowe kultury, ale do tej bazy dochodzi jeszcze specyfika słowiańska. Słowianie przyjęli pismo, prawodawstwo, religię i wszystkie pozostałe elementy dawnej kultury śródziemnomorskiej, interpretując ją według własnych tradycji kulturowych – późniejszych od pierwszych korzeni Grecji, Rzymu czy Jerozolimy, ale starszych od chrześcijaństwa.
W języku polskim wpływy zwłaszcza greckie i rzymskie (łacińskie) widoczne są w słownictwie oraz gramatyce. Wiele fraz pochodzących z mitologii czy też Biblii Starego i Nowego Testamentu weszło do języka i są powszechnie używane. Wzbogacają one mowę codzienną, a przede wszystkim literaturę. Starożytność jest głównym punktem odniesienia dla poetów i pisarzy klasycznych. Do harmonii starożytnej estetyki i etyki odwoływał się Miłosz, tęsknił Herbert, zawsze żywe widział je Iwaszkiewicz. Ze wzorów zwycięskich narodów i wspaniałych antycznych romansów chętnie czerpał Sienkiewicz. Filozofia Norwida odnosiła się do idei greckich, a Mickiewicz zgłębił nauki klasyczne na studiach i kochając słowiańską ojczyznę, dopracował klasyczne formy do perfekcji, aby właśnie w nich oddać rozterki swego serca. Dlatego tak ważne jest dla nas poznanie podstaw, z których wyrosły współczesna literatura, sztuka, nauki ścisłe i filozofia.